De Platonisten van Cambridge vormden een groep filosofisch geschoolde theologen in de 17e eeuw. Zij grepen terug naar het platonisme, dat leerde dat alles wat uit God voortkwam, naar hem zou terugkeren. Ook alle engelen en mensen dus, ook alle afvalligen en zondaars.
William Blake (1757-1827) wist wel een en ander over hemel en hel. Maar zijn visie daarop verschilde volkomen van de gebruikelijke, hij had een heel eigen kijk op goed en kwaad. Die zette hij poëtisch uiteen in zijn bekendste werk The Marriage of Heaven and Hell
Tegen het eind van de 18e eeuw had Goethe zijn brievenroman gepubliceerd: ‘Die Leiden des jungen Werthers’. Vele jongelingen identificeerden zich met de held Werther, die leed onder een onmogelijke liefde. Wel waren Werther en Lottes harten vereend als zij hun zielen met elkaar deelden, maar helaas, Lotte was aan een ander uitgehuwelijkt.
“Maar wat moet een wijsgeer denken van die onvruchtbare denkers, die, in plaats van de tegenwoordige stand van zaken als het enige voorwerp van hun overwegingen te nemen, de hele loop der natuur zo omdraaien, dat zij dit leven slechts tot een doorgang maken naar iets anders, een poort die naar een groter en totaal andere verblijfplaats voert?”
“L’ enfer c’est les autres”, laat Sartre een van de acteurs in zijn toneelstuk ‘Huis clos’ zeggen. Het zijn beroemde woorden geworden, die niet bepaald getuigen van een positieve inschatting van de relaties met de ander, van de samenleving. Opmerkelijk vond ik de reactie van de ondertussen bekend geworden Vlaamse psycholoog Dirk De Wachter.