ZEUS: De zaak der goden staat er uiterst kritiek voor, Hera, en het wordt, zoals het spreekwoord luidt, op het scherp van de snede uitgevochten of wij in de toekomst nog eer behoren te ontvangen en de eregaven behouden die wij op aarde genieten, of dat wij volledig buiten spel behoren te staan, ja zelfs helemaal niet meer in het spel voorkomen.
“En tot slot, mijn zoon, nog deze waarschuwing: er komt geen einde aan het aantal boeken dat geschreven wordt, en veel lezen mat het lichaam af,” zo waarschuwt Prediker zijn lezers. Maar zo te zien hebben andere Joden zich nooit veel aangetrokken van Predikers welgemeende raad. Het is verbazingwekkend welke enorme hoeveelheid aan religieuze literatuur een klein volk als Israël heeft bijeen geschreven, in de oudheid alleen al. De hele wereld kan er zich aan laven.
Niet boos worden maar vergeven als iemand je benadeelt, niet naar die mooie vrouw of de knappe man van een ander kijken, niet scheiden van je partner, altijd de waarheid spreken en ook nog eens je vijanden liefhebben. Kortom: volmaakt zijn, net als God. Dat is wat Jezus van ons vraagt. Toch?
Het blijkt dat er over deze thema’s nogal wat misverstanden bestaan. In de Bergrede komen ze stuk voor stuk langs. Het zijn lastige teksten, want de lat lijkt in die toespraak wel heel hoog te liggen. Maar misschien is dat niet wat Jezus wilde zeggen; In dit boek worden zes van die lastige teksten besproken: wat kan Jezus nou echt bedoeld hebben?
Wie zich verdiept in de literatuur over de positie van de vrouw in de oudheid, stelt iets merkwaardigs vast. Het lijkt er op dat zich in de hellenistische periode en in de Romeinse keizertijd een negatieve ontwikkeling heeft voorgedaan ten aanzien van de positie van de Joodse vrouw, terwijl de status van de niet-Joodse vrouw in diezelfde tijd zo te zien is toegenomen. Het doel van dit onderzoek is te achterhalen in hoeverre dit merkwaardige beeld dat terug te vinden is in nogal wat werken over dit onderwerp, correctie behoeft. De werkwijze bestaat erin een aantal auteurs met elkaar ‘in gesprek’ te brengen. De verschillende meningen van onderzoekers worden zo in kaart gebracht en op hun houdbaarheid getoetst. We gaan slechts kort in op de negatieve ontwikkeling van het beeld en de status van de vrouw (paragraaf 1); dan worden positieve beelden van vrouwen onderzocht (paragraaf 2). Vervolgens wordt nagegaan of deze beelden een weerspiegeling vormen van de reële status van de vrouw. Daarop ligt het zwaartepunt van dit artikel. Daartoe wordt onderzocht in hoeverre de vrouw was opgesloten in haar eigen vrouwenvertrekken, wat een indicatie is voor een lage maatschappelijke positie van de vrouw (paragraaf 3); tenslotte wordt nagegaan in hoeverre de vrouw onderwijs genoot, wat samenhangt met het bekleden van een hoge maatschappelijke positie (paragraaf 4).
“De man is gesteld boven zijn vrouw, zijn kind en zijn slaaf, en deze orde is van de Heer”. Zo zou men de zogenaamde huistafels kort kunnen samenvatten. In dit artikel wil ik het onderzoek beschrijven dat heeft geleid tot de hedendaagse consensus dat de nieuwtestamentische huistafels een versie zijn van de in de hellenistische tijd veel voorkomende discussies omtrent de ‘huishouding’. Deze discussies waren aan heidense zijde nauw verbonden met de populaire en filosofische ethiek, aan Joodse zijde waren zij verbonden met de bijbelse paraenese zoals die vooral in de Wijsheidsliteratuur wordt aangetroffen . Een overzicht van het hieromtrent gevoerde onderzoek is reeds door anderen gegeven ; in dit artikel zal echter de nadruk komen te liggen op de vraag in hoeverre het Jodendom, in het bijzonder het Palestijnse Jodendom, beschikte over naar vorm en/of inhoud aan de nieuwtestamentische huistafels analoog materiaal. Ook ga ik nader in op de christologische legitimatie van de nieuwtestamentische huistafels en probeer ik de huistafels te situeren binnen het ruimere kader van de Wijsheidstraditie.
Het Nieuwe Testament lijkt vrij toegankelijk. Toch is het geschreven in een cultuur die diepgaand verschilt van de moderne wereld. een boek als Openbaring doet iemand perplex staan, wat in Hebreeën staat, is volslagen vreemd voor de moderne mens, maar ook de brieven van Paulus zijn zelfs bij een herhaalde lectuur niet bepaald helder. De beter bekende evangeliën blijken bij een aandachtige lezing een eigen vreemdheid te bezitten en de nodige vragen op te roepen.
Daniël De Waele opent de wereld van de geschriften van het Nieuwe Testament. Hij bespreekt elk boek, verduidelijkt waar de teksten vandaan komen en waarom precies deze boeken in het Nieuwe Testament te vinden zijn. Het boek eindigt met een boeiende zoektocht naar de historische Jezus.
Hoe beleefden heidenen, joden en christenen het ondermaanse bestaan in d eerste eeuwen van onze jaartelling, zo ongeveer van de eerste tot de vierde eeuw? Hoe leefden zij, wat geloofden zij, hoe dachten zij en hoe beïnvloedden zij elkaar? Natuurlijk, het waren mensen zoals wij, maar de moderne mens valt van de ene verbazing in de andere, en staat soms verbluft als hij ontdekt hoe anders mensen toen tegen het leven aankeken. Kennis van die pluriforme wereld draagt ook bij aan de verheldering van een reeks geschriften die in die tijd het licht zagen: het Nieuwe Testament.